Koordynator:

ks. Waldemar Musioł

Adres: Plac Katedralny 1; 45-007 Opole

Formacja Parafialnych Rad Duszpasterskich na terenie Diecezji Opolskiej

1. Formacja Parafialnych Rad Duszpasterskich wczoraj i dziś

Parafialne Rady Duszpasterskie (PRD) na terenie diecezji opolskiej rozpoczęły swoją działalność w latach 80. W kwietniu 1992 r. powstał pierwszy statut PRD, podpisany przez ówczesnego biskupa opolskiego Alfonsa Nossola. Statut ten regulował zasady wyborów do PRD oraz akcentował potrzebę formacji członków PRD zarówno na poziomie parafialnym, jak i diecezjalnym. Proces powoływania PRD w parafiach diecezji opolskiej trwał przez kilka lat i nie był jednolity. Formacja osób znajdujących się w strukturach Rad odbywała się początkowo przede wszystkim w parafiach, w ramach spotkań, które kilka razy w roku zwoływał proboszcz. Z czasem jednak, z inicjatywy ówczesnego dyrektora Wydziału Duszpasterskiego, ks. Józefa Mikołajca, formację zorganizowano na poziomie diecezjalnym w domach formacyjnych w Nysie i Raciborzu-Miedoni. Ponad 30 spotkań (od jesieni do wiosny) adresowanych było dla członków PRD poszczególnych dekanatów w diecezji.
I Synod Diecezji Opolskiej (2002–2005) podjął na nowo temat posłannictwa wiernych świeckich w parafii i rodzinie, poświęcając mu cały rozdział dokumentu końcowego. W dokumencie tym zwrócono uwagę na znaczącą rolę PRD w realizacji tego posłannictwa, włączając statut PRD (nieznacznie zmodyfikowany w stosunku do wersji z 1992 r.)  jako jeden z aneksów do statutów synodalnych. Praktyka dekanalnych spotkań formacyjnych została podtrzymana i kontynuowana do roku 2010.
W listopadzie 2010 r. nowy biskup opolski Andrzej Czaja, mając na uwadze względy duszpasterskie i organizacyjne, dekretem z 16 października 2010 r. zakończył kadencję PRD w całej diecezji i ogłosił na listopad 2010 r. wybory PRD na nową kadencję we wszystkich parafiach diecezji. Konsekwencją tej decyzji było zaprzysiężenie w pierwszych dniach Adwentu na nową kadencję PRD ponad 6000 osób.
Wybory do PRD przeprowadzone jednocześnie w całej diecezji umożliwiły wdrożenie nowego programu formacyjnego, opracowanego w Wydziale Duszpasterskim, skorelowanego z trzyletnim programem duszpasterskim Kościoła w Polsce: Kościół domem i szkołą komunii. Dotychczasowe spotkania dekanalne zostały zmienione w spotkania kondekanalne. Odbywają się nadal w diecezjalnych domach formacyjnych w 8 wiosennych terminach. Pierwsze doświadczenia owej zreorganizowanej formacji zdają się potwierdzać trafność jej założeń. Pozostaje mieć nadzieję, że dzięki zaangażowaniu wielu podmiotów odpowiedzialnych za formację PRD w naszej diecezji, współpraca duchownych i wiernych świeckich przynosić będzie owoce komunii z Bogiem i ludźmi we wspólnocie Kościoła lokalnego.
Na kształt tej współpracy niemały wpływ ma samo podejście i zaangażowanie duszpasterzy. Nie bez znaczenia wydaje się zatem podejmowanie inicjatyw formacyjnych skierowanych do kapłanów, a mających na celu nieustanne pogłębianie świadomości eklezjalnej i przygotowanie do konstruktywnej współpracy w parafii na linii duszpasterze – świeccy. Mając to na uwadze, Rada ds. Formacji Stałej Kapłanów organizuje dla wszystkich kapłanów w diecezji, jak i dla poszczególnych roczników spotkania i kursy formacyjne. Na spotkania, prelekcje i warsztaty zapraszani są coraz częściej ludzie świeccy, specjaliści w swoich dziedzinach, którzy dzielą się z kapłanami swoją wiedzą i doświadczeniem, pogłębiając jakby na marginesie przekonanie, że współpraca duchownych i świeckich może służyć duchowemu dobru całego Kościoła i każdej wspólnoty parafialnej. Dotychczas kapłańskie spotkania w naszej diecezji ubogacili przedstawiciele świata mediów, wśród nich redaktorzy tygodnika „Gość Niedzielny”, odtwórca roli bł. ks. Jerzego Popiełuszki w filmie „Popiełuszko”, Adam Woronowicz, a kursy formacyjne dla poszczególnych roczników – specjaliści z dziedziny psychologii, komunikacji, metod aktywizujących w katechezie i inni.

2. Uczestnicy i tematyka spotkań formacyjnych

Spotkania formacyjne dla członków Parafialnych Rad Duszpasterskich poprzednich kadencji (do roku 2010) gromadziły w domach formacyjnych diecezji przedstawicieli poszczególnych dekanatów. Liczebność uczestników tych spotkań zależała od dziekana dekanatu, który miał obowiązek przygotować delegacje poszczególnych parafii. Część parafii traktowała spotkania jako dobrowolne, ograniczając formację członków PRD do spotkań parafialnych. Za organizację spotkań ponadparafialnych i ich prowadzenie odpowiedzialni byli dyrektorzy domów formacyjnych. Na wniosek dziekana spotkania odbywały się także poza domami formacyjnymi, często w jednej z parafii dekanatu. Plan każdorazowego spotkania obejmował: modlitwę, krótkie przedstawienie się uczestników, wykład na temat zasadniczy, dyskusję oraz przerwę na herbatę.
Tematyka spotkań, przygotowana przez Wydział Duszpasterski, odpowiadała 5-letniej kadencji rad i obejmowała następujące zagadnienia odpowiednio  do kolejnych lat kadencji:
a) Statut PRD.  Kim są świeccy?
b) Udział świeckich w kapłańskim, prorockim i królewskim urzędzie Jezusa Chrystusa. Laikat i jego świecki charakter.
c) Organiczna struktura wspólnoty parafialnej: różnorodność i komplementarność.  Posługi i charyzmaty – Dary Ducha Świętego dla Kościoła.
d) Uczestnictwo świeckich w życiu Kościoła.  Apostolskie zaangażowanie w parafii.
e) Formy zrzeszonego uczestnictwa w życiu Kościoła.  Nadszedł czas nowej ewangelizacji.
Nowa kadencja PRD (zapoczątkowana w 2010 r.) stała się okazją do nieznacznej reorganizacji spotkań formacyjnych. Odtąd odpowiedzialność za przygotowanie i przeprowadzenie spotkań spoczywa na Wydziale Duszpasterskim. Na jego wniosek dziekani sporządzają listy uczestników spotkania z parafii dekanatu. Przyjęto zasadę, że delegacja z parafii do 5000 mieszkańców powinna liczyć co najmniej 2 osoby, zaś z parafii powyżej 5000 mieszkańców – 3 osoby. Zdarza się, że delegacja jest liczniejsza od sugerowanej. W ramach jednego spotkania gromadzą się przedstawiciele kilku (4–5) dekanatów, co sprzyja wymianie doświadczeń i opinii na temat funkcjonowania PRD w różnych rejonach diecezji. Ilość spotkań została w ten sposób ograniczona, jednak zajmują one uczestnikom nieco więcej czasu (ok. 5–6 godzin). Spotkania rozpoczynają się Mszą św. w intencji PRD, obejmują następnie 2 prelekcje, przerwę na obiad i możliwość zwiedzenia ciekawych obiektów i miejsc, związanych z lokalizacją poszczególnych spotkań, oraz nabożeństwo końcowe odpowiadające aktualnemu okresowi liturgicznemu.
Homilia podczas Mszy św. nawiązuje do programu duszpasterskiego Kościoła w Polsce. Natomiast tematyka prelekcji została tak zaplanowana, aby ukazywać szerokie spektrum zadań PRD, które często w praktyce ogranicza się do wspierania inicjatyw ekonomicznych w parafii. W pierwszym roku kadencji PRD uczestniczy spotkań mają okazję wysłuchać homilii i wykładów na następujące tematy:
a) Trwanie w komunii z Bogiem gwarancją „pożytku Kościoła” w zaangażowaniu wiernych świeckich (homilia).
b) Kościół „arbitrem” w sprawach sztuki (wykład I).
c) Statut PRD i jego implikacje w duszpasterstwie parafialnym (wykład II).
W kolejnych latach kadencji podejmowane będą tematy planowania inicjatyw duszpasterskich w parafii, zasad komunikacji we wzajemnej współpracy, sposobów realizacji zadań poszczególnych sekcji PRD i inne. Kolejność podjęcia poszczególnych tematów i ich zakres będzie zależny od wyników ewaluacji, przeprowadzonej po zakończeniu spotkań w pierwszym roku kadencji, co nastąpi latem 2011 r.